Angkor Wat dl. 1

Om 7.15 uur zitten we al in de bus richting het Angkor Wat tempelcomplex. Verschillende redenen om zo vroeg te beginnen: het is dan nog niet zo warm en het is dan nog niet zo druk. Wat dat laatste betreft zijn wij waarschijnlijk de enigen die baat hebben bij de uitbraak van het coronavirus in China/Wuhan. Er mag namelijk nu geen Chinees meer het land uit. Dat levert hier bij Angkor Wat een reductie van het aantal toeristen op met een factor 4 à 5. Volgens Perry is het weer de gezellige (maar niet hinderlijke) drukte van begin deze eeuw. 

Angkor Wat staat voor een gebied van ca. 200 km2 waar tijdens de Khmer periode (800-1400) ongeveer 300 tempels hebben gestaan. Hiervan zijn er nog (volgens ons boekje over Angkor)  ongeveer 45 over.  Elke Khmer vorst liet tijdens zijn regeerperiode een of meerdere tempels bouwen. Het verschafte de vorst aanzien. De Khmer hingen oorspronkelijk een Hindoeïstisch geloof aan. Ze dreven handel met India in het westen, kwamen in contact met de welvaart daar en schreven dat o.a. toe aan hun geloof, het Hindoeïsme. In dat geloof spelen de godheden Vishnu, Shiva en Brahma een belangrijke rol. Eind 12e eeuw komt daar verandering in, wanneer (weer vanuit India) een variant van het Boeddhisme wordt omarmd. Dit soort conversies zijn wel vaker opgetreden waardoor men evenzo vrolijk weer terugkeerde naar het Hindoeïsme. Bij het bezoeken van de tempels loopt dit als een rode draad door aanwezige versieringen en reliëfs. Hindoeïstische ornamenten werden soms omgewerkt naar Boeddhistische of rigoreus verwijderd. Boeddhistische uitingen werden doorgaans toegevoegd aan Hindoeïstische. Zo hebben we bijvoorbeeld Boeddha-inscripties met een baard gezien.

We bezoeken vandaag 4 tempelcomplexen: Angkor Thom (Thom betekent ‘groot’), Banteay Srei (Roze tempel), Ta Prohm (Jungle tempel) en Ankor Wat. 

Binnen Angkor Thom zijn weer verschillende bouwwerken te onderscheiden. We bezoeken eerst de grote Bayon tempel. Hierin stonden oorspronkelijk 54 torens als symbool voor de (toen) 54 provincies in het gebied. Enkele torens zijn nog intact en hebben op afstand de aanblik van een lotusknop. Wat dichterbij zie je steeds meer versieringen, hoofden en een lotusblad in de top. Gezien de omvang van de gebouwen en de overvloedige versieringen moeten er vele duizenden mensen aan gewerkt hebben. Je zou je kunnen voorstellen dat als een vorst bij zo’n bouw al te melagomaan denkt, hij (figuurlijk) in zijn eigen zwaard zou kunnen vallen. De bevolking zou door zo’n bouwproces zichzelf zo kunnen verzwakken dat het andere volkeren de kans geeft de macht over te nemen. Belangrijk is ook te melden dat de bouwwerken uit nauw aan elkaar passende (maar vaak ongelijke) stenen zijn opgebouwd en dat de naad gewoon dwars door een ornament of reliëf kan lopen. Precisiewerk pur sang. Een ander fenomeen is dat veel stenen ronde gaten bevatten. De kleine gaten bevatten oorspronkelijk edelstenen. Die zijn allemaal geroofd, met name door de Thai. In de grote gaten werden stokken gestoken. Door deze vervolgens nat te maken kwamen ze muurvast (!) te zitten en diende dan als opstap om hogerop te bouwen. Eigenlijk zien we hier in de bouwwerken dezelfde combinatie van materialen als bij de 850 jaar oude brug van enkele dagen terug: lateriet in het fundament en makkelijker te bewerken zand-kalksteen er bovenop. Verder zien we nog een bouwwerk bestempeld als het koninklijk paleis, het Terras van de Olifanten (werd voor sporten gebruikt) en het terras van de ‘Leper’ King (Lepra Koning). Laatstgenoemd bouwsel toont via de reliëfs dat er blijkbaar lepra voorkwam. Wie aan de ziekte leed diende blijkbaar op genoemd terras te verblijven. Daar hoorde mogelijk dus ook een van de vorsten bij! Een echt sluitende verklaring ontbreekt.

Na Angkor Thom gaan we naar de meest veraf gelegen tempel, de Banteay Srei of Roze tempel. Dit bouwwerk wordt toegeschreven aan de goeroe van één van de koningen. Het is gemaakt van een ander soort zandsteen, een beetje rood/rose van tint en harder dan de gelige zandsteen. Het bouwwerk kenmerkt zich door prachtige reliëfs, net wat dieper in de steen aangebracht dan we zagen bij de voorgaande bouwwerken. Dan koersen we naar de Jungle tempel. Feitelijk heeft men hier de situatie onveranderd gelaten zoals ten tijde van de ontdekking van het gebied. Op zich heeft het terrein wel een open structuur, maar je ziet her en der hoe kapokbomen met reusachtige wortelpartijen de muren soms helemaal omsluiten. Een spectaculair gezicht! Aan het eind van de middag gaan we naar de Angkor Wat zelf. Het is een enorm terrein, honderden meters lang en zeker honderd meter breed. Het is ommuurd, met in de muren diverse wachttorens opgenomen. Meer dan de helft van het ommuurde gebied wordt ingenomen door een open terrein (waarop de bibliotheek) en een grote vijver. Het tempelcomplex zelf behelst een centrale toren met 4 torens eromheen. De 4 zijtorens staan volgens onze Cambodjaanse gids symbool voor de 4 deugden van het Boeddhisme: sympathy, equality, compassion and loving. Op diverse niveaus zijn er tussen de torens galerijen (in een kwadrant-structuur) met op de muren uitbundig gedecoreerde reliëfs. Ook buiten de galerijen is alles rijkversierd. Er staan soms hele oorlogspartijen op over een lengte van vele meters. Met name de Fransen hebben in de vorige eeuw veel moeite gedaan om e.e.a. te restaureren. We zien nu bescheiden activiteiten van nieuwe opgravingen en renovaties. Er schijnen nu ook Chinese partijen bij betrokken te zijn.

Aan het eind van de middag zijn we helemaal gesloopt en koersen naar een terras voor een lekker drankje. Dan gaan we de bus in, terug naar ons hotel waar we over zessen aankomen. We zijn elf uur onderweg geweest. Op de terugreis regelen we met de Cambodjaanse gids van vandaag een tuk-tuk voor morgenochtend 7 uur om ons nog een halve dag rond te laten rijden langs andere tempels. In overleg met Perry zoeken we locaties uit en maken we een plan voor de volgorde. Dan lekker opfrissen, haartjes wassen en geheel verfrist met Jan en Willy aan het diner in een tentje schuin tegenover ons hotel. Echte Khmer gerechten staan op ons lijstje en uiteraard daarbij een lekker biertje. Daarna schielijk terug naar het hotel om ons voor te bereiden op de volgende dag – onze laatste echte vakantiedag van deze reis!